Bernhard Grzimek

Bernhard Grzimek – miłośnik przyrody, zoolog, weterynarz, psycholog zwierząt, założyciel Parku Narodowego Serengeti. Kolejny  nysanin, który zdobył sławę za granicą. Urodził się 24 kwietnia 1909 r.  jako Bernhard Klemens Maria Hoffbauer Pius. Jego rodzicami byli prawnik Paulfranz Grzimek i Margarete z domu Wanke. Rodzina Grzimków mieszkała w Nysie przy dawnej Breslauerstraße.

Bernhard wychowywał się wraz z pięciorgiem rodzeństwa. Wcześnie osierocony przez ojca, pozostawał pod opieką matki. Szkołę powszechną i średnią ukończył w rodzinnym mieście. Już we wczesnej młodości bardzo interesował go świat zwierząt. Dlatego często odwiedzał ogród zoologiczny we Wrocławiu. W wieku 15 lat stał się ekspertem w zakresie hodowli kur – liliputów, na temat których wydał publikację. Po maturze  pracował jako specjalista od chorób drobiu w Stanach Zjednoczonych, na prośbę amerykańskich hodowców. Nic dziwnego, że wybrał studia weterynaryjne. Początkowo kształcił się w Lipsku, następnie Berlinie. Tam w  1933 r. uzyskał doktorat.

Po ukończeniu studiów pracował w ministerstwie rolnictwa oraz innych ministerstwach związanych z rolnictwem. W połowie lat 30-tych zainteresował psychologią zwierząt. Między innymi tej dziedzinie poświęcił swoje badania. Był współzałożycielem Niemieckiego Towarzystwa Psychologii Zwierząt. Wydawał również czasopismo poświęcone tej tematyce. Podczas II wojny światowej służył w Wehrmachcie. Nie pełnił służby frontowej, lecz służył jako weterynarz. Na terenie okupowanej Polski zajmował się psychologią zwierząt w stadninie koni w Janowie Podlaskim.

W czasie wojny udzielał również schronienia Żydom, w związku z czym rodziną Grzimków zainteresowało się gestapo. Chcąc uniknąć represji Bernhard wraz z najbliższymi uciekli najpierw do Berlina, później do Frankfurtu nad Menem. Wówczas w mieście stacjonowały już wojska amerykańskie. Dzięki znajomości z tymczasowym burmistrzem Frankfurtu, Grzimek został szefem miejscowej policji. Natomiast od 1 maja 1945 r. objął stanowisko dyrektora ogrodu zoologicznego w tym mieście, którym kierował przez kolejne 29 lat. W tym czasie odbudował frankfurckie zoo ze zniszczeń wojennych, jednocześnie pozyskując środki finansowe na ten cel. Dzięki zaangażowaniu, stworzył we Frankfurcie jeden z najpiękniejszych ogrodów zoologicznych w Europie.

Prowadził szeroką działalność popularyzatorską w zakresie ochrony przyrody. Założył czasopismo „Das Tier” i opublikował kilkadziesiąt książek o tematyce przyrodniczej. Z jego inicjatywy wydano wielotomową „Encyklopedię królestwa zwierząt”. Zrealizował kilka filmów i prowadził stały program telewizyjny. W 1954 r. za film pt. „Nie ma miejsca dla dzikich zwierząt” otrzymał nagrodę Złotego Niedźwiedzia na festiwalu w Berlinie. W ramach ochrony przyrody zaangażował się w założenie w Tanzanii Narodowego Parku Serengeti. Pełnił także funkcje kuratora parków narodowych w Ugandzie i Tanzanii. W 1960 r. został nagrodzony Oskarem w kategorii filmów dokumentalnych, za film „Seregenti nie może zginąć”.

Bernhard Grzimek miał trzech synów, w tym jednego adoptowanego. Jeden z nich – Michael również zoolog był jego najbliższym współpracownikiem. Jednakże podczas kręcenia filmu nagrodzonego Oskarem zginął w wypadku lotniczym. Bernhard ożenił się  wdową po synu, adoptując swoje wnuki. Zmarł 13 marca 1987 r. we Frankfurcie nad Menem. W 2008 r. na ścianie budynku rektoratu Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nysie odsłonięto tablicę upamiętniającą tego nietuzinkowego nysanina.

Opracowała Barbara Sypko

Akt urodzenia Bernharda Grzimka

Archiwum Państwowe w Opolu, USC w Nysie, A/1909