Dla małych i dużych… edukacja w Archiwum

Fascynującą formą popularyzacji zasobu jest działalność edukacyjna archiwum – tak dla archiwistów przygotowujących lekcje, jak i dla dzieci uczestniczących w zajęciach. Już od lat 50. XX w. organizowano – zainicjowane przez dyrektora Stefana Popiołka – lekcje dla młodzieży oraz prelekcje dla studentów i doktorantów. Zajęcia te, kontynuowane i dziś, są dostosowane do wieku uczestników, popularyzują źródła historyczne, pokazują pracę archiwistów oraz uzupełniają wiedzę z zakresu historii lokalnej, której nie obejmują programy nauczania w szkołach.

Z roku na rok powiększa się oferta kierowana do dzieci, młodzieży i dorosłych. Zajęcia te, dostosowane do wieku uczestników, popularyzują źródła historyczne, pokazują pracę archiwistów oraz uzupełniają wiedzę z zakresu historii lokalnej, której nie obejmują programy nauczania w szkołach. Lekcje są dla dzieci porcją wiedzy i wesołą zabawą. Krótka prelekcja połączona z warsztatami plastycznymi pozwala na budowanie pozytywnych skojarzeń
i rozpoznawanie Archiwum jako miejsca przechowywania świadectw o przeszłości. Co bodaj najważniejsze – dzieci mogą z bliska zobaczyć dokumenty, na podstawie których powstają podręczniki historii. Zresztą nie tylko dokumenty – również nośniki już nieco zapomniane, które wyszły z użycia. Takie są przecież rolki mikrofilmów, zawierających kopie ksiąg parafialnych. Wielu bardzo ich dzisiaj poszukuje, lecz niewielu potrafi z nich skorzystać.  

Zajęcia dla młodszych i starszych pasjonatów historii to często także lekcje wyjazdowe w szkołach. Ponadto, nauczyciele mogą korzystać ze scenariuszy lekcji rozsyłanych do placówek oświatowych.

Edukacja jest najbardziej skuteczna wtedy, gdy potrafimy „uczyć – bawiąc”. Ta oświeceniowa maksyma przyświeca naszemu Archiwum w realizowaniu nowatorskich projektów na niwie edukacyjnej archiwów. Do takich wszak zaliczyć można m.in.: realizację filmu o luteranach i Reformacji na Śląsku Opolskim (2022 r.), który powstał we współpracy z pastorem Wojciechem Prackim z kościoła ewangelicko–augsburskiego w Opolu. Nietuzinkowym sposobem edukacji jest dwujęzyczna strona internetowa o pieczęciach z terenu historycznego Śląska, odnalezionych w toku prowadzonych kwerend archiwalnych: www.pieczeciegminne.pl. Podobnie, nieszablonowe materiały publikowane na stronie: www.powstancyslascy.pl są adresowane do młodzieży: „newsy z frontu” powstańczego, podcasty, filmy i „escape room”.

Nasze Archiwum jest otwarte także dla dorosłych, czego przykładem są np. warsztaty z czytania dawnego pisma niemieckiego. Ochotnicy podejmują się żmudnych prób rozszyfrowania tzw. kurrenty i „gotyku”, będącego podstawą codziennej pracy archiwistów realizujących kwerendy, lecz zupełną nowością dla uczestników warsztatów. Często edukujemy, zapraszając znakomitych gości – jak 12 czerwca 2023 r., gdy prelekcję wygłosił prof. Krzysztof Mikulski, znawca prac i życia Mikołaja Kopernika. Zaproszenie łączyło się z obchodami 500–lecia urodzin astronoma w Roku Kopernika, połączonymi z prezentacją wystawy dotyczącą uczonego.

„Na naukę nigdy nie jest za późno”, jak głosi przysłowie. Niebanalne metody edukacyjne w Archiwum sprawią, że dla każdego znajdzie się coś miłego (i… absolutnie nie nudnego).